پایان نامه پیش‌بینی زمان بهینه انجام معاملات با استفاده از شبکه عصبی فازی: با رویکرد تحلیل تکنیکال

شکل(2-10): یک نمونه تابع عضویت مثلثی 33

شکل(2-11): یک نمونه تابع عضویت ذوزنقه‌ای. 34

شکل(2-12): یک نمونه تابع عضویت گوسی. 34

شکل(2-13): یک نمونه تابع عضویت زنگی شکل. 35

شکل(2-14): روش مرکز مجموع‌های سطوح 35

شکل(2-15): روش نیمساز 36

شکل(2-16): روش‌های ماکزیمم عضویت 36

شکل(2-17): سیستم استدلال فازی ممدانی با سه متغیر ورودی و یک متغیر خروجی 38

شکل(2-18): سیستم استنتاج فازی تاکاگی- سوگنو 39

شکل (2-19): شبکه عصبی فازی با نرون AND 39

شکل(2-20): شبکه عصبی فازی با نرون OR 39

شکل(2-21): شبکه ANFIS 41

شکل(2-22): مدل تان و همکاران (2008) 54

شکل(2-23): معماری شبکه LVQ 55

شکل(2-24): معماری شبکه PNN 56

شکل(2-25): معماری شبکه FNN 56

شکل (3-1): مدل محقق ساخته پژوهش حاضر. 67

شکل (3-2): فرایند اجرای پژوهش حاضر. 74

شکل(4-1): معماری شبکه ANFIS 80

نمودار(4-1): MSE داده های آموزش 82

نمودار(4-2): نمودار مقادیرواقعی و پیش بینی شده SO حفاری برای داده‌های آموزش 83

نمودار(4-3): نمودار مقادیرواقعی و پیش‌بینی شده SMA-P فاذر برای داده‌های آموزش 83

نمودار(4-4): MSE داده های آزمون 84

نمودار(4-5): نمودار مقادیرواقعی و پیش‌بینی شده SO کچاد برای داده‌های آزمون 85

نمودار(4-6): نمودار مقادیرواقعی و پیش‌بینی شده MACD-SL شنفت برای داده‌های آزمون 85

نمودار(4-7): RMSE داده‌های آموزش 86

نمودار(4-8): RMSE داده‌های آزمون 87

نمودار(4-9): درصد صحت پیش‌بینی داده‌های آزمون 88

نمودار(4-10): تعداد معاملات هر سهم 92

 

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

پژوهش حاضر به منظور انجام یک پژوهش علمی صورت گرفته است. بدین منظور جهت بررسی مساله‌ مربوطه، می‌بایست طرح پژوهش مناسبی تهیه شودکه مساله‌ی پژوهش در آن به خوبی تعریف، فرضیه‌های آن به درستی تدوین، روش گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن مشخص باشد. لذا در این فصل ابتدا به طور مختصر به تشریح و بیان موضوع پرداخته می‌شود. در ادامه اهمیت و ضرورت انجام پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد. سپس به بیان فرضیه‌های پژوهش، اهداف اساسی از انجام پژوهش پرداخته شده و در ادامه، روش انجام پژوهش، قلمرو پژوهش و ابزار مورد استفاده در پژوهش برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بیان شده‌اند و هم چنین  واژه‌ها‌ و اصلاحات تخصصی تعریف می‌شوند. در انتها، به علت کاربرد زیاد از حروف اختصاری در طول متن، تعاریف و عبارات کامل اصطلاحات پر کاربرد در یک جدول به نمایش گذارده شده است.

 

1-1-شرح و بیان مساله پژوهشی

همواره سرمایه‌گذاری و انباشت سرمایه در تحول اقتصادی کشور نقش بسزایی داشته است. اهمیت این عامل و نقش مؤثر آن را می‌توان به وضوح درسیستم کشورهایی با نظام سرمایه‌داری مشاهده کرد.  بدون شک بورس یکی از مناسب ترین جایگاه‌ها‌ جهت جذب سرمایه‌ها‌ی کوچک و استفاده از آنها جهت رشد یک 

شرکت، در سطح کلان و نیز رشد شخصی فرد سرمایه گذار است (فلاح شمس و اصغری، 1388). از آنجایی که هدف و تعریف سرمایه‌گذاری، به تعویق انداختن مصرف جهت مصرف بیشتر و بهتر در آینده است؛ افراد سرمایه‌گذار انتظار دستیابی به سود مورد انتظار خود را دارند (طلوعی اشلقی و حق دوست، 1388). بنابراین جهت دست‌یابی به بازده مورد انتظار می‌بایست خرید و فروش در بهترین زمان ممکن و در حجم مناسب صورت گیرد. یکی از مسائل مهم در زمینه مدیریت سرمایه‌گذاری، تعیین زمان مناسب خرید و فروش سهام است. این مساله توجه محققان را برای سال‌های مدیدی جلب نموده‌است. علت توجه بدین مساله، کسب منافع مهم مالی است که از یک مدل پیش‌بینی موفق بدست می‌آید. برای دست‌یابی به این منافع تلاش‌های بسیاری صورت گرفته و از سخت افزارها و نرم افزارها، تحلیل‌ها‌ی متفاوت مالی و مانند اینها ابداع شده و مورد استفاده قرارگرفته است. متخصصان بازار سرمایه برای سالیان متمادی بازار را مطالعه نموده‌اند و الگوهایی را فرا گرفته‌اند و پیش بینی‌ها‌ را براساس آن انجام می‌دهند. آنها ترکیبی از تشخیص الگو و تجربه مبتنی بر مشاهده روابط علّت و معلول را بکار می‌برند (کیو[1] و همکاران ، 2001). با این وجود در روندهای مالی، اغلب شرایطی بوجود می‌آید که قوانین را بهم می‌ریزد و پیش بینی را توسط روش‌ها‌ی مذکور دشوار می‌سازد (حنیفی و همکاران، 1388). در منطق و نیز در علم همواره شکافی بین تئوری و تفسیر نتایج حاصل از جهان نادقیق به علت ابهام و کاستی اطلاعات واقعی دیده می‌شود. از زمان ارائه نظریه مجموعه‌های فازی گامی موثر در جهت رفع این مساله برداشته شده است. مفاهیمی وجود دارند که از دید نرم افزاری مبهم و نادقیق هستند اما برای انسان کاملا قابل درک و پذیرفتنی است ( خاتمی، 1387). ادغام مجموعه‌های فازی و شبکه‌های عصبی یکی از اقداماتی است که جهت شناسایی شرایط مبهم و عدم اطمینان به مدل‌های پیش‌بینی صورت می‌گیرد. شبکه‌ها‌ی عصبی مصنوعی یکی از  روش‌ها‌ی بدیع و در حال تحول است که در موضوعات متنوعی قابلیت کاربرد دارد (لین[2] ، 2008). زمان بندی معاملات سهام مساله‌ای بسیار مهم و مشکل به دلیل پیچیدگی بازار سهام است. آنچه اهمیت دارد، پیش‌بینی روند قیمت سهام است که هدف اصلی در مباحث تحلیل تکنیکال است. تحلیل تکنیکال فرایند تحلیل قیمت‌های تاریخی سهام و حجم مبادلات در کوشش جهت پیش‌بینی حرکت‌های آینده قیمت می‌باشد. در این راستا فرصت‌های خرید و فروش از راه برآورد محدوده نوسانات بازار مشخص می‌شود. ‌گرچه این امر به دلیل دخالت عوامل متعدد بازار و روابط بین آنها چندان آسان نیست (تهرانی و عباسیون،1387). به نظر می‌رسد استفاده از ابزارها و الگوریتم‌های محاسباتی پیچیده‌تر مانند شبکه‌های عصبی فازی در مدل‌سازی فرایند‌‌های غیرخطی که منتج به قیمت و روند سهام می‌شوند، می‌تواند بسیار مفید باشد. لذا در این پژوهش سعی می‌شود با استفاده از متغیرهای بازار سرمایه (شاخص کل، نسبت P/E، سود هر سهم و.)، متغیرهای اقتصادی (نرخ ارز، قیمت نفت، قیمت طلا و.) و شاخص‌ها‌ی تحلیل تکنیکال (RSI  ،SO ،  MACDو .) شبکه عصبی فازی ای طراحی شود که قابلیت دستیابی به جواب بهینه ای نزدیک به جواب واقعی را دارا باشد. با توجه به شرح و بیان مسئله پژوهشی گفته شده، هدف این پژوهش طراحی مدلی جهت پیش‌بینی زمان بهینه انجام معاملات می‌باشد.

 

1-2-اهمیت و ارزش پژوهش

سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه همواره در طول زمان علاقه مند به دانستن بهترین زمان انجام معامله جهت کسب بیشترین بازده ممکن می باشند. دستیابی به چنین اطلاعاتی تنها در صورتی ممکن است که نسبت به وضعیت آینده سهام آگاهی یابند. آگاهی از وضعیت آینده سهام مستلزم مجهز بودن به ابزاری جهت پیش بینی آینده می‌باشد. این ابزار می بایست قابلیت پیش بینی زمان بهینه معامله و بازده حاصله را دارا باشد. لذا لازم است که جهت دستیابی به ابزاری که از توانایی پیش‌بینی بهترین زمان انجام معامله با وجود شرایط مختلف زمانی برخوردار باشد، کفایت روش‌ها‌ی غیر خطی همچون شبکه‌ها‌ی عصبی فازی بررسی شوند.

 

1-3-اهداف پژوهش